Malawi in turbulente tijden

Malawi gaat door een politiek en economisch turbulente periode. Belangrijkste nieuws van vandaag was dat Groot-Brittanië alle budgetsteun aan Malawi met onmiddellijke ingang heeft opgeschort. Groot-Brittanië is met 90 miljoen euro per jaar één van de grootste donoren van de Malawiaanse overheid.

Sinds mei heeft Malawi een diplomatiek conflict met GB. In die maand lekte een ‘cable’ van de Britse ambassadeur uit waarin die zich kritisch uitliet over het beleid en de stijl van leidinggeven van de president. De president liet dat niet over zijn kant gaan en heeft de ambassadeur uitgezet. Vervolgens zette Groot-Brittanië op zijn beurt de Malawiaanse ambassadeur uit. Tot nu toe zijn de betrekking nog niet hersteld en heeft Groot-Brittanië de hulp bevroren.

Onderliggende redenen voor het conflict zitten ‘m voornamelijk in een aantal wetgevende maatregelen die de regering recent heeft getroffen. Die maatregelen verkleinen in de praktijk de speelruimte van de oppositie in ernstige mate. Het recht op demonstreren is ingeperkt en kranten kunnen worden gesloten als ze ‘leugens’ verspreiden die de openbare orde zouden kunnen verstoren. De president ging deze week nog een stap verder door - tegen een uitspraak van de Hoge Raad in - een wetsvoorstel te ondertekenen waardoor de mogelijkheden worden ingeperkt om kort geding aan te spannen tegen de overheid.

Dit soort zaken zorgen ervoor dat Malawi’s reputatie op het gebied van ‘good governance’ bij de grote donoren sterk aan het verzwakken is. Naast Groot-Brittanië stellen allerlei andere landen (Duitsland, Noorwegen, VS, EU) ook kritisch vragen over de toekomst van de democratie en sommigen nemen daarbij ook stappen in het verminderen van hulp. Aangezien de Malawiaanse overheid voor 43% afhankelijk is van budgetsteun van deze donorlanden, heeft dat grote consequenties.

Wat betekent het voor de gewone burgers?

• Enorme prijsstijgingen: de broodprijs is afgelopen weken met 40% gestegen , melk met 22%, aardappels met 14%. Volgens de National Statistics Office is de inflatie op voedsel maar 3%, maar in de praktijk zie je veel grotere stijgingen.
• Buitenlandse valuta zijn niet te krijgen
• Benzine en diesel zijn nauwelijks te krijgen. De regel is inmiddels dat er geen diesel en benzine is. Er is een levendig geruchtencircuit over waar diesel wordt verwacht en daar staan dan in ‘no time’ lange rijen in afwachtingen van een tankwagen. Op de zwarte markt kost diesel inmiddels minimaal 40% meer dan aan de pomp.
• “Every day is pay day”. Net als overal in de wereld is het normaliter eind van de maand ‘pay day’, de dag dat salarissen worden uitbetaald. Dan staan er lange rijen voor de pin-automaten en voor de kassa’s in de supermarkten. Maar in veel organisaties en overheidsinstanties moet het geld voor de salarissen uit alle hoeken en gaten bij elkaar geschraapt worden, waardoor salarisuitbetaling dagen of weken later dan normaal plaatsvindt.
• De Central Medical Stores die de overheidsziekenhuizen (en ook de missieziekenhuizen) bevoorraadt met medicijnen kan maar een fractie van het assortiment leveren. Zelfs basale dingen als paracetamol zijn niet te krijgen. Want er is geen geld (buitenlandse valuta) om medicijnen te kopen.

De oppositie en allerlei belangengroepen hebben nu opgeroepen tot landelijke demonstraties op woensdag 20 juli. “Kom in het rood” is hun oproep. De jeugdafdeling van de regeringspartij heeft vervolgens aangekondigd dat ze een tegendemonstratie zullen organiseren en de straten schoon zullen vegen van demonstranten. Spannend of de demonstraties daadwerkelijk doorgaan en hoe ze zullen gaan verlopen.

Ikzelf ben 18 en 19 juli in Lilongwe, de hoofdstad, voor overleg met de Bible Society of Malawi over mogelijkheden om te komen tot een goedkopere editie van de Chitumbuka bijbel. Op dinsdag haal ik dan onze vrienden Arjan en Joëlle en hun kinderen op van de luchthaven. Zij zullen 3 weken bij ons zijn. Daar kijken we naar uit.

	Thuis gaat het goed. Ruth ontwikkelt zich prima. Ze zit inmiddels in haar kinderstoel bij ons aan tafel en eet al een beetje fruit, brood en pasta mee. Een vreugde voor ons en voor haar.