Wat is de oorzaak?

“Wat is dan de oorzaak van de te grote lever? Kunt u dat echt niet zien, dokter? Dan zal het wel witchcraft zijn.” Elke dag worden er patiënten naar mij verwezen bij wie ik echo’s moet doen om de oorzaak van hun buikpijn te ontdekken. Echo’s maken is iets dat ik mijzelf een beetje heb aangeleerd en vooral bij zwangere vrouwen is het erg handig om te kunnen scannen. Maar met de kwaliteit van onze echo en beperkte ervaring kan ik helaas bij buikpijn maar heel zelden iets zien met de echo. Dat probeer ik mijn collega’s ook duidelijk te maken. Maar patiënten staan er soms op. Ik worstel een beetje met hoe ik op een goede manier tegen de patiënt moet zeggen dat ik geen duidelijke afwijkingen vind. Als ik niets vind dan is de vervolgstap vaak de traditional healer. Want er moet toch een oorzaak zijn aan te wijzen.

Deze week werd ik gevraagd om bij een patiënt met een vergrote lever een echo te maken. Ik zag wel een vergrote lever, maar kon geen duidelijke andere afwijkingen zien. Omdat onze andere testen ook geen oorzaak gaven konden we hem niet duidelijk vertellen wat er aan de hand was. Deze man had de hoop dat de technologie van ons missie ziekenhuis hem het antwoord kon geven. Helaas faalde de technologie. En nu geloofde hij zelf heel sterk dat het witchcraft was. Ontkennen heeft geen zin. Luisteren heeft meer zin. Maar dan merk ik ook wel dat mijn begrip van zowel de taal als de cultuur van Tumbuka niet toereikend is om deze man echt te begrijpen en met een goede uitleg verder te helpen. Want ook al zou het duidelijk zijn dat hij bijvoorbeeld een tumor had, dan nog zou de vraag zijn ‘waarom’?  Sommigen accepteren met een mengeling van lijdzaamheid en vertrouwen dat alles van God komt terwijl andere blijven zoeken naar welk kwaadwillend familielid of buurman deze ziekte heeft laten gebeuren. Een hele ingewikkelde vraag die niet in een paar woorden door mij te beantwoorden is.