"Hoe zeg je dit in het Engels?" en meer verhalen over nieuw tijdperken

Een nieuw tijdperk in ons gezin 
"Hoe zeg je dat in het Engels?" Dat is een vraag die we Ruth de laatste dagen vaak horen stellen. We zijn deze week als gezin een nieuw tijdperk in gegaan nu ook zij naar Wukani - de Engelstalige basisschool in Ekwendeni - gaat. Het huis is stil op dinsdag, donderdag en vrijdag. Als ik die dagen thuiswerk, wordt er niet meer op mijn deur geklopt met de vraag: “Papa, kun je een kleurplaat uitprinten?"

Ze keek er al lang naar uit. “Als ik in september groot ben…”. Toen het afgelopen dinsdag zover was, liet ze zich trots in haar uniform fotograferen. Bij school aangekomen mengde ze zich zonder enig probleem tussen de andere kinderen van haar klas bij de dagopening. Ze keek om zich heen en deed vol overgave na hoe de andere kinderen zongen en marcheerden. Waar de andere twee destijds (en nu nog wel…) op hun eerste nieuwe schooldag een traantje lieten, ging zij zonder om te kijken tussen de andere kinderen op een bankje zitten in haar klas. Alsof ze het al jaren deed.

Een nieuw tijdperk voor ons gezin. Ons leven hier lijkt de afgelopen weken vol overgangsmomenten te zitten.

Einde van een tijdperk: laatste Schotse zendingswerker vertrekt 
Zo namen we als bijbelkring afgelopen woensdag afscheid van Helen Scott. Zij heeft sinds 2000 meer dan 14 jaar als adjunct-directeur op de middelbare meisjesschool in Ekwendeni gewerkt. Zij was de laatste zendingswerker van de Church of Scotland in Noord-Malawi. In 1875 arriveerden de eerste zendingswerkers van de Schotse kerk in Malawi. Zij stichtten de CCAP Synod of Livingstonia. Sindsdien zijn er onafgebroken zendingswerkers van de Church of Scotland in Ekwendeni (en andere gemeenten van onze kerk) geweest. Het vertrek van Helen markeert dus het einde van een tijdperk.

Ik verbaasde me er een beetje over hoe geruisloos dat ging. Zelf duidde ze het in haar toespraak als een symbool van volwassenheid: de kerk in Malawi kan het werk nu prima zonder hulp uit Europa toen. Maar als je iets meer inside-informatie hebt, weet je dat het niet alleen een kwestie is van de kerk in Malawi die groeit en sterker wordt. Het zegt minstens zoveel over de staat van de kerk in Schotland. Want de realiteit is dat de kerk daar bijna geen (jonge) mensen meer kan vinden die uitgezonden willen worden.

Helens vertrek markeert op een bepaalde manier ook nog het einde van een ander tijdperk: het tijdperk van zendelingen die voor onbepaalde tijd dienen. Zendingswerkers die meer dan tien jaar in het land zijn worden steeds schaarser. Wij zijn met onze bijna zes jaar al oudgedienden. En dan te bedenken dat de zendingswerkers van het eerste uur rustig 45 jaar bleven. Charles Stuart bijvoorbeeld, de eerste Schotse predikant in Ekwendeni (hij ontwierp de kerk), kwam in 1888 als 21-jarige aan en vertrok pas in 1933, toen hij 65 was. Zending was levenswerk.

Nu ik dat zo schrijf, bedenk ik me dat dat nu natuurlijk nog steeds zo is. Alleen geven we dat in deze tijd niet meer op één plek vorm.

Een nieuw tijdperk: een nieuwe generatie leiders treedt aan 
Op 1 september 2014 werd een jonge predikant, Rev. J.J. Gondwe, tot nieuwe voorzitter van de Synode verkozen. Dat gebeurde zoals altijd aan het einde van de tweejaarlijkse Synode-vergadering. Hoewel officieel vantevoren mensen zich niet kandidaat kunnen stellen (of gesteld kunnen worden), wordt er tijdens de synode in de wandelgangen natuurlijk al driftig gespeculeerd over en gelobbyd voor bepaalde personen. Zijn naam was wel genoemd, maar toch was zijn verkiezing (met zeer duidelijke meerderheid van stemmen) min of meer een verrassing.

Ik ken Rev. Gondwe goed, want ik werk nauw met hem samen in de taskforce Spiritual Health en bij het opzetten van de muziekschool voor de jeugd. Bovendien woont hij bij ons in de straat en spelen zijn kinderen af en toe bij ons. Hij was zichtbaar overweldigd dat de keus op hem was gevallen. Toen ik hem na afloop sprak, was het eerste wat hij zei: “Bid voor mij in deze nieuwe verantwoordelijkheid”.

Voor velen voelt deze verkiezing als een kleine revolutie. Tenminste zo beluister ik het uit de reacties na afloop. Deze verkiezing lijkt een overgang in te luiden naar een nieuwe generatie predikanten om de hoogste leiderschapsposities in de kerk in te gaan nemen. De komende verkiezingen in 2016 zullen nog spannender worden dan andere jaren.

Meer nog dan wie op welke plek terecht zal komen, benieuwd het mij of het de nieuwe generatie kerkleiders zal lukken een nieuwe, eigen stijl van leiderschap neer te zetten. Ik voel me bevoorrecht dat ik daarover met hen kan meedenken en meebidden.

Een nieuw tijdperk: opvolger benoemd 
Tijdens de synodevergadering gebeurde nog iets bijzonders: Rev. Glad Kumwenda werd benoemd tot mijn beoogd opvolger. Hij was er zelf niet bij omdat hij in Nederland was met de Malawiaanse delegatie die aanwezig was bij de GZB-dag.

(bron: https://www.facebook.com/adenhenniealberts?hc_location=timeline)

Het is een bijzondere benoeming, omdat het voor onze kerk een hele (financiële) stap is om een nieuwe formatieplaats te creëren en een predikant fulltime vrij te maken voor dit werk. Het laat zien dat de kerk er belang aan het hecht iemand volledig verantwoordelijk te maken voor strategie, visie en beleid en het leidinggeven aan de uitvoering daarvan. Dat is bijzonder omdat die positie voor mijn komst nog niet eens bestond. Ik ben dan ook erg dankbaar dat de benoeming nu een feit is.

Rev. Kumwenda behoort tot dezelfde generatie predikanten als Rev. Gondwe die Synode-voorzitter is geworden. Ik ken hem al heel wat jaren van de taskforce die gemeenten traint in visie en beleid. Ik heb hem ook een aantal malen bezocht in de gemeenten die hij de afgelopen jaren diende. Ik kijk ernaar uit om nu nog nauwer met hem samen te werken. Hij gaat per 1 januari 2015 aan de slag, maar al de komende tijd gaan we ons buigen over een verdeling van de taken en over een opleidingsprogramma.

Zo begint ook in mijn werk een nieuw tijdperk: één waarin overdracht meer en meer centraal zal komen te staan.