Presenteren in Nederland: in gesprek met de wereldwijde kerk

Het is ondertussen al weer even geleden dat we in Nederland onze presentaties hielden over het werk hier in Malawi. We vonden dat een voorrecht om te mogen doen. We vinden het een belangrijk onderdeel van ons werk om door te geven wat christen zijn en kerk zijn in Malawi inhouden.

	Volle zaal bij de presentatie-avond in Oud-Beijerland
	Anneke aan het woord bij de presentatie voor de pauze.
	In gesprek met de aanwezigen in de workshops na de pauze.

Tijdens de eerste paar kerkdiensten die we in Nederland mee maakten viel het ons op hoe vaak benadrukt werd dat we als christenen in Nederland een minderheid zijn geworden die zich moet verdedigen waarom ze nog geloven. Geloven is moeilijk geworden. Voor ons was dat aanleiding om in onze presentaties te benadrukken dat dat wereldwijd gezien maar een deel van de waarheid is over het christendom. Wereldwijd is de kerk vooral een groeiende, jonge en springlevende gemeenschap.  En in Afrika ook nog eens overal zeer zichtbaar aanwezig (waar ter wereld bidden buschauffeurs voor het begin van hun reis samen met de medepassagiers? Waar ter wereld hoor je Michael W. Smith in de winkel?).

Wat ons betreft betekent dat, dat we als christenen altijd met twee woorden moeten spreken als het gaat over de kerk: in Nederland wordt de kerk misschien kleiner, wereldwijd wordt ze alleen maar groter en groter.

Wij zijn namens de kerk in Nederland uitgezonden om binnen de presbyteriaanse kerk in Malawi te helpen bij het vinden van de juiste woorden en daden voor de Bijbelse boodschap in de taal, cultuur en omstandigheden van Malawi. De neiging is groot om daarbij primair te denken dat wij iets komen brengen wat er nog niet is in Malawi of in elk geval wat er heel schaars is. En dat is natuurlijk ook zo: het artsentekort in Malawi blijft onverminderd groot en organisatie-adviseurs zijn schaars en/of duur.

Toch benadrukten we in onze presentaties dat onze aanwezigheid in Malawi niet alleen een kwestie is van het brengen van een set kennis en vaardigheden. Onze aanwezigheid betekent ook iets voor Nederland. Malawi heeft ons ook iets te bieden. We brachten tijdens onze presentaties dan ook altijd een aantal ‘cadeaus’ mee uit Malawi. Die kwamen neer op de volgende punten.

1. Allereerst een herhaling van het eerder genoemde punt: er is reden voor hoop, de kerk wereldwijd groeit. Als voorbeeld: onze kerk is tussen 1980 en 2010 gegroeid van 20 naar 170 gemeenten. En gemeenten mogen zich pas gemeente noemen als ze minimaal 500 leden hebben. Deze cijfers zijn in lijn met trends in hele Afrika.
2. Als we iets van de Afrikaanse kerk mogen leren is het wel dat kerkdiensten een feest mogen zijn waar je met je hele(!) lichaam en ziel aan mee kunt doen.
3. Verder kunnen we leren van de vanzelfsprekendheid van het geloof. Die is in Malawi groot. Niemand schaamt zich om christen te zijn. Gebed heeft een vanzelfsprekende plek in alle dingen van het alledaagse leven. Graag zouden we manieren vinden om die vanzelfsprekendheid aanstekelijk te laten zijn. Dat zal misschien moeilijk zijn in onze post-christelijke samenleving, maar het zou mooi zijn als we ons konden laten meenemen in het Afrikaanse enthousiasme
4. We kunnen leren van de vormen van kerk-zijn die in Malawi zijn gegroeid. Bijvoorbeeld van de manier waarop het onderling pastoraat wordt vormgegeven. Op zondagmiddag zijn er kerkdiensten in de secties van elke wijkgemeenten. Gewoon bij mensen thuis. Diensten met zo’n 20-30 mensen. Na die dienst worden de pastorale zaken van de sectie besproken en worden bezoekjes gepland. Daarbij wordt iedereen die aanwezig is ingeschakeld – ouderling, diaken of gewoon gemeentelid, dat maakt niet uit. De bezoeken worden dan vaak direct na de dienst uitgevoerd. Als we in Nederland zoeken naar de invulling van de tweede dienst, is hier een goed idee.
5. Tot slot krijgen we vanuit het predikantentekort in Malawi een nieuwe blik aangereikt op de rol die gewone gemeenteleden kunnen en mogen spelen in de eredienst. In de kerk waar wij werken wordt 85% van de diensten van A tot Z, inclusief de preek volledig verzorgd door ouderlingen in nauwe samenwerking met gewone gemeenteleden. In Nederland hebben nogal de neiging om de ‘ambtelijkheid’ van de kerkdienst te benadrukken. Van onze Afrikaanse broeders en zusters leren we dat we daar echt wel wat ontspannener over mogen zijn.

Naast onze presentaties zijn we ook geïnterviewd door eo.nl. Op basis van de interview en van opnames bij één van onze presentatie-avonden is een documentaire gemaakt. Die is op 24 juli 2010 uitgezonden binnen het kader van de EO-zomerserie “Mensen met een missie”. De uitzending is hier nog terug te luisteren.

Voorafgaand aan ons verlof heeft Martijn ook nog aardig wat tijd gestoken in het schrijven van een artikel voor het blad Wapenveld. Het heeft als titel “Efeze in Afrika” en gaat over de manier waarop onze ervaringen in Malawi relevant zijn voor Nederland: welke lessen kunnen we in Nederland leren van de wereldwijde kerk. Dat is een onderwerp waarover we graag in gesprek blijven.