Zimbabwaanse toestanden

Sinds een week of twee hebben we hier Zimbabwaanse toestanden wat betreft de beschikbaarheid van diesel. We werden er voor het eerst mee geconfronteerd toen we twee weken geleden op bezoek gingen bij vrienden in Nkhoma, in het midden van het land. Toen bleek ineens dat daar al een week niet of nauwelijks meer diesel te krijgen was. Wachttijden van drie tot vijf uur werden genoemd.

Zaterdags gingen voor boodschappen naar Lilongwe (de hoofdstad van Malawi). Onderweg probeerden we bij verschillende tankstations ons geluk. Telkens werden we doorverwezen naar een andere tankstations. Na een stuk of vier pogingen gaven we het op en begonnen ons te verzoenen met een wellicht langer dan gepland verblijf in Nkhoma. ‘s Middags stuitte ik (Martijn) echter bij toeval op een tankstation waar net weer wat diesel was geleverd. Na 3 uur wachten dacht ik mijn tank te kunnen volgooien. Dat bleek echter niet te gaan: de diesel was op rantsoen. Ik mocht voor maximaal 2.000 Malawi Kwacha = 10 liter tanken. “Maar ik moet ermee naar Mzuzu! Dat kan toch niet met 10 liter?”. Ik keek de pompbediende vragend aan.

Het probleem van de beste man was echter dat er niet alleen tientallen auto’s stonden te wachten, maar zeker ook 50 man met jerrycans. En die waren zich inmiddels aardig boos aan het maken over al die patsers in grote auto’s die even 50 of 60 liter in hun tank wilden komen gooien. En één van die blanke patsers presteerde het ook nog om ongevraagd foto’s van hen te maken (zie onder)… Wat denken ze wel…

	In de rij voor de pomp…
	…met nog vijftig wachtenden voor u.

De pompbediende gaf me na enig aandringen toch nog 25 liter. Niet voldoende voor de 400 km naar Ekwendeni, maar een begin. We kwamen uiteindelijk thuis omdat we van onze vrienden 20 liter uit hun auto mochten overhevelen. In Mzuzu bleek vervolgens nog wel diesel te zijn en ik heb daar onmiddellijk mijn tank opnieuw volgegooid. Want als de aanvoer van diesel overal in het land een probleem is, dan zal het uiteindelijk ook het noorden van Malawi bereiken. En inderdaad bleek een paar dagen later ook in Mzuzu de diesel op te zijn.

Overigens lijkt niemand zich heel druk of boos te maken om de situatie. En van enige planning hoe om te gaan met de schaarse diesel (bijvoorbeeld ambulances voorrang geven) lijkt geen sprake te zijn. Wijzelf besloten ondanks dat toch maar zuinig te zijn met de halve tank die we nog hebben. Je weet maar nooit. We gebruiken de auto nu zo min mogelijk en reizen deze week met taxi’s naar Mzuzu. Die rijden op bezine. Zolang er tenminste nog voldoende benzine is.

De crisis is te wijten aan een tekort aan dollars, waardoor er geen geld is om rekeningen aan de leveranciers van diesel en benzine te betalen. Malawi importeert diesel uit Tanzania en Mozambique. De import wordt centraal gedaan door een semi-overheidsinstelling die vervolgens de distributie overlaat aan de verschillende benzine-maatschappijen. De benzine-prijs wordt echter centraal vastgesteld. Er is dus geen prijsconcurrentie tussen de verschillende pompen.

Het tekort aan dollars is vervolgens weer te wijten aan een tegenvallende opbrengst van de tabaksoogst dit jaar, waardoor er minder dollars het land in zijn gekomen dan verwacht. Volgens criticasters (waaronder het IMF) ligt het probleem echter ook aan te hoge uitgaven aan kunstmest-subsidies. Dat laatste is een mooi programma om de voedselproductie op een hoger peil te brengen en de president heeft er internationaal ook veel lof (en prijzen) mee geoogst. Maar blijkbaar was de financiering van die subsidies niet helemaal goed geregeld...

In eerste instantie ontkende de regering de problemen, gaf vervolgens de schuld aan de havens in Mozambique en Tanzania waar de tankwagens zouden zijn opgehouden, maar erkende deze week uiteindelijk toch wel dat er een tekort aan dollars aan te grondslag lag. De hele zaak blijft echter met schimmigheid omgeven, want de regering heeft nu een lening van 50 miljoen dollar geregeld om de benzine-rekeningen te betalen, maar wil vervolgens niet vertellen bij wie de lening is afgesloten.

En ondertussen heeft de president recent wel een presidentiële jet laten aanschaffen ter waarde van 15 miljoen USD.

Kortom, het zou voer zijn voor de oppositiepartijen in het parlement, ware het niet dat die sinds de verkiezingen in mei dit jaar nog maar 30 van de 190 zetels hebben en dus niet echt een vuist kunnen maken.