vrijdag 25 september 2009

Synodevergadering

Zoals Anneke al schreef heb ik deze synodevergadering bijgewoond van de Presbyteriaanse Kerk in Noord-Malawi, de kerk waarvoor ik werk. De synode is het hoogste besluitvormingsorgaan binnen de kerk. De synode bestaat uit vertegenwoordigers van de 165 gemeenten en daarnaast ook alle hoofden van afdelingen van de kerk. In totaal waren zo’n 100 afgevaardigden aanwezig.

  image
  De synodevergadering in actie in onze kerk in Ekwendeni.
  image
  Gedelegeerden brengen verslag uit over allerlei onderwerpen.
  image
  Napraten en voorbespreken tijdens de pauzes.

Het was voor de eerste keer dat ik zo’n vergadering bijwoonde. Het hele gebeuren duurde vier dagen van 8 uur ‘s morgens tot 9 uur ‘s avonds. En dan nog moet het tempo door de voorzitter hoog gehouden worden om alle agenda-onderwerpen behandeld te krijgen. Het was bijzonder om erbij te kunnen zijn. Ik was al eens in Nederland als toeschouwer bij een synode-vergadering van de PKN geweest (toen mijn vader daar voor het eerst als afgevaardigde aanwezig was), maar het is toch anders om er als deelnemer bij te zijn.

Ik moest verslag uitbrengen van de voortgang van het strategisch plan waarover ik in een eerder weblog-bericht schreef. In de week ervoor had ik het verhaal met de leiding van de kerk voorbereid. De presentatie werd goed ontvangen en onze plannen werden goedgekeurd.

Daarnaast werden er allerlei onderwerpen besproken. Ik heb daar niet echt direct aan deelgenomen. Allereerst omdat ik over de meeste dingen te weinig achtergrondinformatie had om iets te kunnen bijdragen. Maar daarnaast ook vooral omdat ik, hoewel ik uit hoofde van mijn functie afgevaardigde ben, het toch niet gepast vind om me als niet-Malawiaan te bemoeien met de besluitvorming van de kerk hier. Misschien is dat wat formeel gedacht, want vanuit mijn werk doe ik op zijn minst aan besluitbeïnvloeding over allerhande onderwerpen… Maar goed, ik heb naast mijn rapportage niet het woord gevoerd.

Overigens werd de vergadering voor 90% in het Tumbuka gehouden, wat het volgen van de discussie niet altijd even makkelijk maakte.

Toch was het zeer de moeite waard om te zien hoe de interacties en besluitvorming lopen. Het gaat hier niet veel anders dan in Nederland, is mijn beeld: soms wordt er over procedurele punten tijden lang moeilijk gedaan terwijl zeer belangrijke inhoudelijke onderwerpen zonder al te veel reactie worden afgehandeld. Dat zal wel overal op de wereld hetzelfde zijn...

  image
  Iedereen lijkt aandachtig te luisteren.
  image
  Maar sommigen verdiepen zich ondertussen in andere dingen…
  image
  Waarschijnlijk in een boek dat ze net bij de boekentafel hebben gekocht.

Voor de liefhebbers nog een greep uit de wat smeuïgere besluiten:

  • De predikanten krijgen 50-80% salarisverhoging. Het lijken (en zijn) hele hoge percentages, maar een startsalaris van 50 euro per maand wordt met 50% salarisverhoging nog steeds niet heel veel. Zelfs niet in Malawiaanse termen: de predikanten komen dan ongeveer op het niveau van de basisschool-onderwijzers.
  • De verplichte gemeentelijke bijdragen gaan met 50%-65% omhoog (onder andere om die salarisverhogingen te kunnen betalen). Zelfs met deze verhoging is er overigens nog steeds een begrotingstekort van 16%.
  • De synode heeft zich in niet mis te verstane bewoordingen uitgelaten over (tegen) het besluit van de Malawiaanse regering om de verdeling van gesubsidieerde studieplekken in het hoger onderwijs voortaan te verdelen naar rato van het aantal inwoners in een district. In Malawi komt 30% van de studenten in het hoger onderwijs uit het Noorden van het land, terwijl daar maar 15% van de inwoners wonen. De kansen voor leerlingen uit het noorden worden met de nieuwe regelgeving effectief gehalveerd. En dat is percies de bedoeling van de regering, denkt men hier: discriminatie van mensen uit Noord-Malawi. Volgens deze synode is de regeling ongrondwettelijk, in strijd met internationale verdragen en gevaarlijk omdat het regionalisme in de hand werkt.
  • Alcoholisme is een groot probleem in Malawi. Alcohol-consumptie is dan ook verboden voor kerkleden. Een bierproductie thuis (wat in de dorpen nog veel gebeurt) ook. Maar mag je als kerklid dan wel bij Southern Bottlers werken, een bedrijf dat naast frisdrank ook bier produceert? Na een discussie met veel zijsporen bleef het bij de algemene uitspraak dat de bestaande regel van kracht blijft. Maar het was na afloop niemand duidelijk of je nu wel of niet bij Southern Bottlers mag werken als kerklid. Overigens is er vergelijkbare onduidelijkheid over tabaksproductie: roken is verboden, maar veel kerkleden verdienen een aardige cent bij met productie van tabak…

maandag 21 september 2009

Te druk om op de rug te zitten…

Ekwendeni kampt met waterproblemen. Voortdrend zie je mensen met emmers op hun hoofd rondlopen om bij de twee waterpompen water te gaan halen. Gelukkig valt het bij ons nog relatief mee. Maar vorige week besloten we ook om wat extra water op te halen (met de auto). Je beseft pas hoeveel water je gebruikt als het er niet is.

In het ziekenhuis is er veel gebeurd de afgelopen week. De commission of enquires (onderzoekscommissie) is langsgeweest om rapport uit te brengen. Er heerste veel ontevredenheid bij het personeel over het management. Er is een grondig onderzoek geweest naar de onderliggende problemen. Er lijkt nu wel wat te gaan veranderen. En waarschijnlijk ziet het management-team van het ziekenhuis er binnenkort anders uit. Ondertussen kreeg ik zowel van het management-team als van personeel de vraag of ik toch niet in het management-team zitting wil nemen. Er is nu niemand die de belangen behartigt van klinisch personeel en patienten. Voor mij blijft het een lastige overweging.

Verder is het tijdens mijn diensten erg druk om de verlosafdeling (9 maanden na kerst…). Voor de medici: in twee nachten twee keizersneden, een levensbedrijgende bloeding, een vacuum en een ecclamptische patient.

Martijn is deze dagen druk met de ‘synode vergaderingen’ van de kerk (daarover vast later meer). Ik was blij dat Reinder en Colinda afgelopen zaterdag met Thomas en Marije en mij een dagje mee naar het meer wilden. In zo’n prachtige omgeving ben je echt in een andere wereld en tank je even bij.

Thomas en Marije beginnen steeds meer samen te spelen. Mama Ellen vertelde me vandaag dat Marije niet meer achter op haar rug wil omdat ze het te druk heeft met spelen. Nu al te druk. Thomas vertelde me vandaag dat hij toch maar geen dokter wilde worden. En Marije vast ook niet, die wordt later moeder…

  image
   image
  image

En verder tanken we bij op onze nieuwe, nagemaakte, Ikea bank.

zaterdag 12 september 2009

Waar de kerk hier zich de komende jaren op zal richten…

Ik zit nu buiten op onze veranda dit bericht te typen. Anneke is naar de diploma-uitreiking bij de College of Nursing. Als het goed is zal daar ook de minister van Gezondheidszorg bij aanwezig zijn. Een hele happening waarschijnlijk. Ik ben thuis met de kinderen, die vrolijk om mij heen spelen. Marije onderzoekt mij met de speelgoed stethoscoop, terwijl Thomas op zijn motor heen en weer rijdt naar een conferentieoord om daar met een beamer (een blok hout) een presentatie te geven over planning...

Ik heb deze week een driedaagse workshop geleid met de leiding van de kerk. Met een groep van 25 mensen – synode-bestuursleden, hoofden van afdelingen en afgevaardigden van de gemeenten – waren we bij elkaar om prioriteiten te stellen voor de komende vijf jaar. En om vervolgens te bepalen hoe de uitvoering ervan gaan organiseren. De uitkomsten zullen volgende week ter goedkeuring worden voorgelegd aan de generale synode die hier in Ekwendeni zal plaatsvinden.

De workshop was een belangrijke bijeenkomst. Een jaar geleden is een strategisch plan opgeleverd, een document van 45 pagina's vol aanbevelingen. Het was nu zaak om te bepalen wat de meest belangrijke en urgente dingen zijn om mee aan de slag te gaan.

  image
  De groep aanwezigen bij de workshop.
  image
  Aan het werk.
  image
  In overleg over de uitwerking van deelonderwerpen.
  image
  Het leuke van weggaan is de blijdschap van Thomas en Marije (en Anneke) als je thuiskomt.

Na 3 intensieve dagen zijn we tot de volgende speerpunten gekomen:

1. Verdieping van het geestelijk leven in de gemeenten.
De kerk is de afgelopen jaren sterk gegroeid in aantal gemeenten en gemeentenleden. Maar de groei in aantal willen we komende jaren gepaard laten gaan met verdieping van het geestelijk leven. Dat betekent dat we in alle gemeenten bijbelstudiegroepen willen introduceren. Maar ook dat we meer aandacht willen geven aan persoonlijk pastoraat (daar is nu vaak geen/onvoldoende tijd voor). Verder zal er gekeken worden naar liturgische vernieuwing, zodat ook in de diensten levendigheid en verdieping beter met elkaar in balans zullen zijn.

2. Om de groei te kunnen combineren met de nodige geestelijke verdieping willen we meer predikanten opleiden. Daarnaast is het belangrijk dat de huidige predikanten regelmatig bijscholing krijgen. Vooral om goed te kunnen inspelen op de veranderingen in de maatschappij in Malawi en de eisen die dat met zich meebrengt. Net als in het Westen, hebben ook hier radio, televisie (niet alleen films en clips, maar ook de tientallen tv-dominees!) gevolgen voor hoe met name de jeugd in de kerk zich opstelt: kritischer, minder traditioneel en minder gebonden aan klassieke leerstellige onderscheidingen. Predikanten kunnen enige hulp goed gebruiken om te ontdekken hoe ze daarmee kunnen omgaan.

3. Vergroting van de financiële inkomsten van de kerk.
De presbyteriaanse kerk in Noord-Malawi is in de afgelopen 30 jaar meer dan vervijfvoudigd in grootte: van zo'n 30 gemeenten in de jaren '80 naar 165 nu. Het aantal predikanten is evenredig gegroeid, maar de inkomsten zijn relatief achtergebleven. We willen zoeken naar manieren om gemeenteleden meer te laten bijdragen, maar ook zoeken naar alternatieve inkomstenbronnen, bijvoorbeeld door het starten van kleine bedrijven in eigendom van de kerk.

4. Verbetering van de boekhouding en financiële verslaglegging van de kerk.
De groei van de kerk heeft ook gevolgen voor de boekhouding. Nu gebeurt alles nog met de hand, in de gemeenten, in de classes en in de synode. Met 165 gemeenten en 21 classes is het krijgen van een goed financieel overzicht dan een tijdrovende bezigheid. Het doel voor de komende twee/drie jaren is dan ook om de boekhouding te automatiseren. Eerst in de synode en later ook op andere plekken. Dat laatste zal aardig wat voeten in de aarde hebben, omdat sommige gemeenten en presbyteries nog niet eens zijn aangesloten op het elektriciteitsnet.

Ik ben erg dankbaar voor de manier waarop een en ander is gelopen. Het waren lange, intensieve en ook bestwel spannende dagen voor mij: accepteren de mensen het proces dat ik – in overleg met de deputy general secretary, mijn baas – had ontworpen? 'Werkt' het proces zodanig dat we tot goede besluiten komen?

In de evaluatie hoorde ik terug dat de meeste mensen vonden dat ze open hun mening hadden kunnen geven – ongehinderd door de aanwezigheid van hoge bazen (iets wat hier niet vanzelfsprekend is) – en dat ze vertrouwen hadden in de uitkomsten.

We hebben dat als een zegen ervaren. We voelden ons gedragen door gebed. Het was goed om te weten dat op zoveel plekken op deze wereld voor ons werd gebeden. Gebeden om wijsheid en om aanwezigheid van de Heilige Geest.